
Ομιλία του Μ. Ρήγα, Διευθύνοντος Συμβούλου της Energean
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Energean, κ. Μαθιός Ρήγας αναφέρθηκε στο Athens Investment Forum, στις διεθνείς δραστηριότητες της εταιρείας του αλλά και στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που είναι η μοναδική περιοχή κοντά στην Ευρώπη με ανακαλύψεις. Ωστόσο όπως είπε ακόμη δεν έχει τη δυνατότητα να στείλει αέριο στην ΕΕ.
Πριν από 10 χρόνια το Ισραήλ εμφάνιζε πλήρη εξάρτηση από την Αίγυπτο, τόνισε και σήμερα έχει καταφέρει να είναι ενεργειακά αυτόνομο και προχωρά σε εξαγωγές σε μία δεκαετία. Αντίστοιχα η Αίγυπτος πέρασε μια περίοδο με την αραβική άνοιξη που οδήγησε σε σταμάτημα των επενδύσεων. Πλέον η χώρα έχει γίνει εξαγωγέας και πραγματικός κόμβος αερίου.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα ο κ. Ρήγας τόνισε ότι θα μπορούμε να μιλάμε για αέριο μόνο όταν γίνουν γεωτρήσεις. Για τον αγωγό East Med αναρωτήθηκε εάν υπάρχει κάποια εκτίμηση για το κόστος που θα πωλείται το αέριο που θα μεταφέρει. «Εάν ο αγωγός κοστίσει 8 δισ. δολάρια θα ήθελα να ακούσουμε σε ποια τιμή θα φτάσει το αέριο και αν θα είναι οικονομικά βιώσιμος και εάν θα μπορεί στα 8 δολάρια το mbtu να είναι ανταγωνιστικό».
Ο κ. Ρήγας αναφέρθηκε στις δραστηριότητες της Energean στο Ισραήλ επισημαίνοντας ότι οι άδειες βγήκαν σε σύντομο διάστημα 15 μηνών, οπότε και ελήφθη η επενδυτική απόφαση για ένα έργο 1,7 δις δολαρίων, ενώ έχουν ήδη υπογραφεί συμβάσεις πώλησης 4,7 δις κυβικά και χτίζεται και η πλωτή μονάδα παραγωγής FPSO.
Για την Ελλάδα τόνισε ότι μετά την εξαγορά της Edison η Energean έχει δραστηριότητα στα Γιάννενα όπου τελείωσαν τα σεισμικά, ενώ είναι συνεταίρος με τα ΕΛΠΕ στον Πατραϊκό. Ο ίδιος εκτίμησε ότι η συνεργασία θα δώσει νέα δυναμική στην αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων.
Ομιλία Μ. Ρήγα
Θα αρχίσω λίγο από το τι κάνουνε οι χώρες και το τι κάνουνε τα κράτη και οι κυβερνήσεις στην περιοχή. Και αυτή είναι μια εικόνα από τους υπουργούς που μαζεύτηκαν όλοι μαζί, δημιούργησαν το East Med Gas Forum, ο κος Χατζηδάκης ήταν παρών μαζί με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου και τους υπουργούς των άλλων χωρών και συμφώνησαν να προσπαθήσουν να φτιάξουν κυρίως το πλαίσιο, το περιβάλλον και τις υποδομές που λείπουν για να φέρουν το αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη.
Γιατί ακούσαμε πριν και συμφωνώ με τον κύριο Σιάμισιη, πόσο σημαντική είναι η εξάρτηση της Ευρώπης από διάφορες χώρες. Η μοναδική περιοχή η οποία έχει αυτή τη στιγμή ανακαλύψει φυσικού αερίου που είναι η Ανατολική Μεσόγειος δεν έχει καμία δυνατότητα να φέρει αυτό το αέριο στην Ευρώπη.
Υπάρχει, λοιπόν, πολύ συζήτηση και θα δούμε με λίγο περισσότερη λεπτομέρεια τι κάνουν οι χώρες. Θα ξεκινήσω απ’ το Ισραήλ, το οποίο σας υπενθυμίζω ότι πριν από σχεδόν μια δεκαετία είχε πλήρη εξάρτηση στην εισαγωγή φυσικού αερίου από την Αίγυπτο.
Σήμερα, λοιπόν, με όλα αυτά τα οποία έχουν κάνει οι κυβερνήσεις του Ισραήλ ή τέλος πάντων η μία κυβέρνηση την οποία έχει τα τελευταία χρόνια, έχει καταφέρει να είναι ενεργειακά αυτόνομη χώρα και να προχωράει σε εξαγωγές σε μία δεκαετία. Εκεί, λοιπόν, δραστηριοποιούμαστε και εμείς και θα δούμε λίγο αργότερα τι κάνουμε.
Πάμε στην Αίγυπτο. Η Αίγυπτος πέρασε μία περίοδο στην οποία με την Αραβική Άνοιξη σταμάτησαν οι επενδύσεις και αναγκάστηκε να εισάγει φυσικό αέριο. Τα τελευταία χρόνια, λοιπόν, με τον Ζορ κυρίως και τις άλλες επενδύσεις που έγιναν στην έρευνα φυσικού αερίου, έχει γυρίσει πάλι σε χώρα η οποία κάνει εξαγωγές.
Δραστηριοποιούντα πάλι τα δύο ΤΕΡΝΑ ως LNG και αποτελεί ένα πραγματικό κόμβο φυσικού αερίου, όχι σαν τον κόμβο αυτόν που λέμε εμείς ότι θα γίνουμε, γιατί έχω βαρεθεί να ακούω τη λέξη «Θα γίνουμε ενεργειακός κόμβος» χωρίς να γίνονται υποδομές. Πραγματικός κόμβος με παραγωγή, με υποδομές, με εξαγωγές.
Ερχόμαστε στην Ελλάδα. 4 δισεκατομμύρια περίπου η κατανάλωση αερίου στη χώρα. 100% εισαγωγές, όπως είπε πριν ο κος Ξιφαράς, απ’ τις διάφορες περιοχές. Πολύ συζήτηση, πάρα πολύ συζήτηση για πολλά project μεταξύ των οποίων και η περίφημη «υπόγεια αποθήκη» φυσικού αερίου της Ελλάδας στην Καβάλα, την οποία τη συζητάμε απ’ το 1999. Είπε πριν ο κος Χατζηδάκης ότι δέκα χρόνια πήρε να κάνουμε τον IGB. Την αποθήκη τη συζητάμε απ’ το 1999 και ακόμα τη συζητάμε.
Και όσον αφορά την έρευνα, θα μπούμε και αργότερα στα ελληνικά, θέλω λίγο να ξεκαθαρίσουμε ότι θα βρούμε και ότι θα μπορούμε να μιλάμε για αέριο μόνο όταν κάνουμε γεωτρήσεις. Η συζήτηση που γίνεται είναι πολύ καλή, είναι πολύ ωραίες οι προοπτικές, τις πιστεύουμε, επενδύουμε, αλλά εάν δεν δούμε γεωτρήσεις, θα μείνουμε στη συζήτηση. Και μόνο τότε μπορούμε να αρχίσουμε να συζητάμε πώς μπορεί η χώρα να μπορεί να γίνει ενεργειακά αυτόνομη ή να αρχίσει να μειώνει τις εισαγωγές της από άλλες πηγές.
Η Κύπρος είναι μια άλλη ιστορία στην οποία βρέθηκε φυσικό αέριο. Βρήκαν 4 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αερίου το 2010. Εξακολουθούν να καίνε ντίζελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Και αυτό που θα κάνουνε τώρα είναι ότι θα πάρουνε το αέριο που βρήκαν, θα το στείλουν στην Αίγυπτο να το αεριοποιήσουν, να το υγροποιήσουν, θα το βάλουν σε ένα καράβι και θα το φέρουν πίσω στη χώρα τους να το ξαναχρησιμοποιήσουν.
Και βέβαια η συζήτηση για τον East Med, η οποία αναφερθήκαμε πριν. Ο East Med είναι ένας πολύ ωραίος αγωγός και μπορεί προφανώς να συνδέσει όλες αυτές τις χώρες με την Ευρώπη και την Ελλάδα και οι πολιτικοί όλοι τον στηρίζουν και η Ευρωπαϊκή Ένωση τον στηρίζει.
Αλλά θα σας πω ένα πολύ απλό νούμερο. Αυτή τη στιγμή το αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο πουλιέται περίπου 4,5 με 5 δολάρια το MMBTU. Ο αγωγός αυτός θα κοστίσει 8 δισεκατομμύρια περίπου. Θα ήθελα να ακούσω η τιμή του αερίου που θα φτάσει στην Ευρώπη αν θα είναι ανταγωνιστική με αυτά που βλέπουμε σήμερα.
Γιατί ωραία να μιλάμε για αγωγούς, να τους χαράζουμε στο google και να λέμε «Τι ωραία, θα ενώσουμε την Ανατολική Μεσόγειο με την Ευρώπη» αλλά το ερώτημά μου είναι: είναι οικονομικά βιώσιμο αυτό το πράγμα; Όταν θα φτάσει το αέριο στα 8 δολάρια στην Ευρώπη θα μπορεί να ανταγωνιστεί τις άλλες πηγές τις οποίες η ΔΕΠΑ ή άλλοι εισαγωγείς αερίου μπορεί να φέρουν;
Τι κάνουμε εμείς μέσα σε όλα αυτά; Εμείς ξεκινήσαμε το 2007 με την εξαγορά του Πρίνου. 2 εκατομμύρια βαρέλια ήταν το απόθεμα του Πρίνου τότε και για να μην πάρω πολύ απ’ το χρόνο σας σήμερα το σύνολο των αποθεμάτων της ENERGEAN είναι 640 εκατομμύρια βαρέλα ισοδύναμα πετρελαίου με πολύ μεγάλο focus στο αέριο, το οποίο συνέβη κυρίως λόγω της εξαγοράς που κάναμε το 2015 όταν όλη η αγορά ήταν σε κατάσταση διάλυσης με το πετρέλαιο στα 27 δολάρια.
Τότε εμείς βγήκαμε και αγοράσαμε το Καρίς στο Ισραήλ, το 2016 έγινε η εξαγορά και πολύ πρόσφατα την εξαγορά του χαρτοφυλακίου στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της EDISON, η οποία μας έχει φέρει αυτή τη στιγμή να έχουμε μία εταιρία η οποία είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Αγγλίας στην κύρια αγορά.
Η μοναδική εταιρία που ξεκίνησε από την Ελλάδα και είναι αυτή τη στιγμή στην κύρια αγορά. Μια κεφαλαιοποίηση πάνω από 2 δισεκατομμύρια δολάρια και μία εταιρία η οποία συνεχίζει να αναπτύσσεται με focus στο αέριο, γιατί συμφωνώ απολύτως μ’ αυτά που είπανε και ο κύριος Σιάμισιης και ο κος Ξιφαράς ότι το αέριο είναι το καύσιμο μετάβασης.
Και μία εταιρία η οποία ξεκίνησε από την Ελλάδα και κατάφερε να φτάσει αυτή τη στιγμή να είναι η νούμερο 2 εταιρία, δεν μιλάω για την SHELL, την BP, την EXXON, τους supermajors, μιλάω για τα Independent E&P Companies στην αγορά του Λονδίνου.
Οι χώρες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε και τα νούμερα που βλέπετε εδώ είναι τα νούμερα μετά την εξαγορά της EDISON. Είναι νούμερα τα οποία μας έχουν φέρει μαζί με την παραγωγή του Καρίς και την παραγωγή της EDISON να γίνουμε το 2021 η μεγαλύτερη εταιρία παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ευρώπη, μιλάω πάντα για τα Independent Oil Companies, με παρουσία σε όλες αυτές τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου που βλέπετε στο χάρτη.
Δυο λόγια για το Ισραήλ. Στο Ισραήλ πήραμε ένα project το 2016 το Δεκέμβριο. Υποσχεθήκαμε στην κυβέρνηση ότι θα το φέρουμε στην παραγωγή όσο γίνεται πιο σύντομα. Το κοίτασμα που αγοράσαμε ήταν 2,4 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, 688 BCM περίπου.
Ξεκινήσαμε, πήραμε όλες τις άδειες. Και προσέξτε λίγο το χρόνο γιατί θα γυρίσουμε στα ελληνικά μετά σε λίγο. Από το Δεκέμβρη του 2016 μέχρι το Μάρτιο του 2018, δηλαδή σε λιγότερο από 14 – 15 μήνες, πήραμε την τελική επενδυτική απόφαση για ένα έργο 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια με όλες τις άδειες πλήρως χρηματοδοτημένο και έχοντας διασφαλίσει συμβόλαια πώλησης αερίου 4,3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο, σχεδόν όση είναι η κατανάλωση όλης της χώρας, σε μία χώρα η οποία αναπτύσσεται διαρκώς.
Χτίζουμε ένα FPSO, μία πλωτή μονάδα επεξεργασίας του φυσικού αερίου η οποία χτίζεται αυτή τη στιγμή στην Σιγκαπούρη και στην Κίνα και θα είναι έτοιμη για να αρχίσει την παραγωγή το Μάρτιο του 2021.
Από την ώρα που μας δώσανε το οκ, δηλαδή το 2017, μέχρι την ημέρα που θα παράξουμε αέριο το 2021, τέσσερα χρόνια. Τόσο χρειάζεται για να κάνει κανείς κάτι, αν θέλει να το κάνει σε μία αγορά η οποία σήμερα είναι περίπου στα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο, αυτή είναι η κατανάλωση του αερίου.
Και έρχεται η κυβέρνηση και κάνει αυτά τα οποία πρέπει να κάνουμε και εμείς που ακούσαμε από τον Υπουργό μας ότι θα γίνουν και εδώ, δηλαδή κλείνει σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με κάρβουνο, μετατρέπει τους σταθμούς παραγωγής από το καύσιμο σε αέριο, ανεβάζει την κατανάλωση φυσικού αερίου περίπου στα 25 με 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο.
Αυτή είναι η αγορά σε μία μικρή χώρα, όπως είναι το Ισραήλ και μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον προφανώς τα δικά μας 4 δισεκατομμύρια που έχουμε ήδη συμβολαιοποιήσει μπορούν να φτάσουν μέχρι το 8 που είναι το maximum capacity που έχουμε στο FPSO που χτίζουμε.
Να δούμε λίγο τι κάνουμε στην Ελλάδα για την Αδριατική. Μετά την εξαγορά της EDISON και βέβαια με τη δραστηριότητά μας στον Πρίνο έχουμε μια πολύ μεγάλη δραστηριότητα τόσο στα Γιάννενα, όπου τελειώσαμε τα σεισμικά, υλοποιήσαμε την υποχρέωσή μας απέναντι στο δημόσιο, 400 χιλιόμετρα σεισμικά παρά τις δυσκολίες.
Και οι δυσκολίες ήταν πάρα πολλές. Είχαμε φτάσει να μας πυροβολούν οι ντόπιοι τα γεώφωνα όταν κάναμε τη δουλειά μας. Αλλά υπήρχε η πολιτική βούληση από την Περιφέρεια, υπήρχαν οι άνθρωποι οι οποίοι στήριξαν τη δουλειά μας και καταφέραμε και τελειώσαμε. Ξεκινήσαμε, τελειώσαμε.
Συνεχίζουμε με τη Αιτωλοακαρνανία, συνεχίζουμε με το Κατάκολο, όπου περιμένουμε τρία χρόνια για να πάρουμε την περιβαλλοντική άδεια. Στα τρία χρόνια που στο Ισραήλ κάνουμε μια επένδυση 1,7 δις περιμένουμε στην Ελλάδα να πάρουμε την άδεια από το Κατάκολο.
Αυτές είναι οι παθογένειες που πρέπει να αλλάξει η καινούργια κυβέρνηση για να μπορέσουμε να δούμε επιτέλους γεωτρήσεις και τα ίδια νομίζω περνάμε ή περνάνε και τα Ελληνικά Πετρέλαια στον Δυτικό Πατραϊκό με δυσκολίες τις οποίες τώρα πια είμαστε και συνεταίροι σε δύο μπλοκ, στο Μπλοκ 2 και στον Δυτικό Πατραϊκό.
Και αυτό που θα πω είναι ότι με τη δικιά μας είσοδο, μαζί βέβαια και με τα Ελληνικά Πετρέλαια, θα αποκτήσουμε μια τελείως διαφορετική δυναμική στην αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων. Όπως πιέζουμε τις κυβερνήσεις να μας δώσουνε τις άδειες για τις άλλες …, το ίδιο θα κάνουμε και εδώ για να δούμε επιτέλους κάτι.
Θα κλείσω με κάτι το οποίο στην Αγγλία στο χρηματιστήριο είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δεν θα σας διαβάσω τα πάντα απ’ αυτή τη σελίδα αλλά η εισαγωγή που έκανε ο κος Σιάμισιης είναι πολύ σημαντική.
Νομίζω είναι πολύ πιο σοβαρά τα πράγματα απ’ αυτά τα οποία ακούμε εμείς εδώ στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή στο Λονδίνο γίνονται συνεχώς διαδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή ενάντια στους υδρογονάνθρακες, ενάντια στην παραγωγή υδρογονανθράκων για να πιέσουν τις κυβερνήσεις να πάνε προς τις καθαρότερες μορφές ενέργειας.
Οι εταιρίες, λοιπόν, πρέπει αυτό να το δούνε. Όποιος δεν το δει από όλους μας, θα θυμίζει σε λίγο τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της KODAK που δεν είδε να έρχεται η ψηφιακή φωτογραφία και φυσικά η εταιρία εξαφανίστηκε.
Ο κόσμος έχει αλλάξει. Τώρα πια δεν έχουμε μόνο rating απ’ τους … και τους SNP για την οικονομική μας κατάσταση. Έχουμε ratings για το πόσο καλοί είμαστε στο ESG, στο περιβάλλον, στη σχέση μας με την κοινωνία και στην εταιρική διακυβέρνηση.
Αυτά είναι τα θέματα που συζητιούνται αυτή τη στιγμή στις αγορές. Οι επενδυτές που βάζουν τα λεφτά τους στις εταιρίες σαν και εμάς δεν βλέπουνε πια μόνο την οικονομική απόδοση των επενδύσεων αλλά βλέπουνε και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη σχέση μας με τις τοπικές κοινωνίες.
Αυτά είναι τα θέματα τα οποία συζητάμε. Αυτά πρέπει να λύσουμε στην Ελλάδα. Και κυρίως για να δούμε αν έχουμε ή όχι πετρέλαιο, να φτάσουμε να δούμε γεωτρήσεις.
Ευχαριστώ.
Δείτε ΕΔΩ την παρουσίαση της ομιλίας
Δείτε εδώ το video της ομιλίας: